Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Puławach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2024 r.

Sąd Rejonowy w Puławach III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Teresa Czajewska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Magdalena Grzęda

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 października 2024 r. P.

sprawy powództwa W. Ś.

przeciwko K. C.

o alimenty

I.  uchyla wyrok zaoczny z dnia 19 kwietnia 2023 r.;

II.  zasądza alimenty od pozwanej K. C., posiadającej numer PESEL (...), na rzecz jej pełnoletniej córki W. Ś., urodzonej (...), posiadającej numer PESEL (...), w kwocie po 300 (trzysta) złotych miesięcznie poczynając od dnia 8 marca 2023 roku do dnia 30 kwietnia 2024 roku oraz w kwocie po 400 (czterysta) złotych miesięcznie poczynając od dnia 1 maja 2024 roku, płatne z góry do dnia 10-go każdego miesiąca, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w wysokości określonej w obwieszczeniu Ministra Sprawiedliwości wydanym na podstawie art. 481 § 2 ⁴ kodeksu cywilnego, w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

III.  wyrokowi w pkt II nadaje rygor natychmiastowej wykonalności;

IV.  oddala powództwo w pozostałej części;

V.  umarza postępowanie w części dotyczącej żądania powyżej kwoty 600 zł;

VI.  koszty procesu między stronami znosi wzajemnie;

VII.  przyznaje i nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa – Kasy Sądu Rejonowego w Puławach adw. A. P., prowadzącej Kancelarię Adwokacką w P., przy ul. gen. F. (...) 18/19, kwotę 295, 20 zł (dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych 20/100 złotych) zawierającą 23 % podatku VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanej K. C.;

VIII.  koszty sądowe przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt III RC 79/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8 marca 2023 roku przedstawiciel ustawowy małoletniej wówczas powódki W. Ś., S. Ś., wniósł o zasądzenie pod pozwanej K. C. na rzecz powódki świadczenia alimentacyjnego w kwocie po 700 zł miesięcznie, płatnej z góry do dnia 10. każdego miesiąca, wraz z odsetkami ustawowymi w wypadku zwłoki w płatności każdej z rat, przy czym świadczenie to ma być płatne do rąk przedstawiciela ustawowego powódki, tj. ojca S. Ś.. (pozew – k. 4-7)

Sąd Rejonowy w Puławach wyrokiem zaocznym z dnia 19 kwietnia 2023 roku zasądził alimenty od pozwanej K. C. na rzecz jej małoletniej wówczas córki W. Ś., w kwocie po 600 złotych miesięcznie, płatne z góry do dnia 10-go każdego miesiąca, do rąk przedstawiciela ustawowego małoletniej, S. Ś. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w wysokości określonej w obwieszczeniu Ministra Sprawiedliwości wydanym na podstawie art. 481 § 2 ⁴ kodeksu cywilnego, w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 8 marca 2023 roku.

(wyrok zaoczny – k. 30)

W dniu 26 kwietnia 2023 roku pozwana K. C. złożyła sprzeciw od wyroku zaocznego.

(sprzeciw od wyroku zaocznego – k. 45)

W piśmie procesowym z dnia 20 listopada 2023 roku powódka W. Ś., która w dniu 27 kwietnia 2023 roku skończyła 18 lat, podtrzymała żądanie pozwu o alimenty, wniesionego w jej imieniu przez ojca S. Ś..

(pismo procesowe powódki – k. 96)

Na rozprawie w dniu 29 lutego 2024 roku powódka popierała powództwo, w toku rozprawy jednak ograniczyła żądanie pozwu do kwoty po 600 zł miesięcznie. Pozwana nie uznawała powództwa, w toku wyjaśnień informacyjnych wyjaśniła, że może płacić na córkę 300 zł.

(protokół – k. 105-106)

Postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2024 roku Sąd ustanowił dla pozwanej K. C. pełnomocnika z urzędu.

(postanowienie – k. 109)

Na rozprawie w dniu 17 czerwca 2024 roku powódka popierała powództwo, pełnomocnik pozwanej uznał powództwo do kwoty po 200 zł miesięcznie, w pozostałej części wnosił o jego oddalenie.

(protokół – k. 133)

Na rozprawie w dniach 23 lipca 2024 roku, 26 sierpnia 2024 roku i 12 września 2024 roku strony podtrzymywały swoje dotychczasowe stanowiska.

(protokół – k. 144, k. 150, 165)

Na rozprawie w dniu 24 października 2024 r. pełnomocnik powódki popierał powództwo, wnosił o utrzymanie w mocy wyroku zaocznego. Pełnomocnik pozwanej podtrzymał dotychczasowe stanowisko, wnosił o uchylenie wyroku zaocznego i zasądzenie alimentów w kwocie po 200 zł, jak również o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w dwukrotnej wysokości, z uwagi na ilość rozpraw, oświadczając, że koszty te nie zostały pokryte w całości, ani w części.

(protokół - k. 179v)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka W. Ś. ma 19 lat i jest córką S. Ś. i pozwanej K. C..

(dowód: odpis skrócony aktu urodzenia – k. 8)

Wyrokiem z dnia 14 listopada 2013 roku w sprawie III C 1289/13 Sąd Okręgowy w Lublinie rozwiązał związek małżeński rodziców powódki, miejsce pobytu małoletniej wówczas W. Ś. ustalił przy matce i zasądził na rzecz powódki W. Ś. alimenty od jej ojca S. Ś. w wysokości po 200 zł miesięcznie.

(dowód: odpis wyroku SO w Lublinie – k. 9)

Sąd Rejonowy w Puławach w sprawie I. N. 496/22 postanowieniem z dnia 20 grudnia 2022 roku zmienił punkt III wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 14 listopada 2013 roku, wydanego w sprawie III C 1289/13, w ten sposób, że ustalił, że miejscem zamieszkania małoletniej W. Ś. jest każdorazowe miejsce zamieszkania jej ojca S. Ś..

(dowód: postanowienie – k. 34 akt III Nsm 496/22)

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2022 roku, zapadłym w sprawie III RC 216/22, Sąd Rejonowy w Puławach uchylił obowiązek alimentacyjny powoda S. Ś. wobec jego małoletniej córki W. Ś., ustalony wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 14 listopada 2013 roku, wydanym w sprawie III C 1289/13, z dniem 29 sierpnia 2022 roku.

(dowód: wyrok – k. 27 akt III RC 216/22)

Od września 2022 roku W. Ś. mieszka razem z ojcem S. Ś., który ponosi wszelkie koszty utrzymania córki (wcześniej powódka zamieszkiwała z pozwaną K. C.). Jak wynika z uzasadnienia pozwu oraz zeznań przesłuchanego w charakterze świadka ojca powódki, koszty utrzymania powódki kształtują się na poziomie około 1200 zł, na którą to kwotę składają się koszty wyżywienia (ok. 600 zł), ubrania (ok. 200 zł), koszty zakupu kosmetyków (100 zł) i środków czystości (ok. 50 zł) oraz koszty zakupu książek i zeszytów (ok. 30 zł miesięcznie). Dodatkowo na koszty utrzymania powódki składają się opłaty za prąd, gaz i wodę, które w przeliczeniu na jedną osobę wynoszą ok. 150 zł. W dacie złożenia pozwu (8 marca 2023 roku) małoletnia wówczas W. Ś. była uczennicą 3 klasy Zespołu Szkół nr (...) w N., Technikum nr 1 im. Z. C..

W. Ś. cierpi na padaczkę, pozostaje pod stałą opieką neurologa, wizyty lekarskie odbywają się raz w miesiącu na NFZ. Powódka przyjmuje na stałe leki, których koszt wynosi około 20 zł miesięcznie. W. od momentu wyprowadzki od pozwanej, nie utrzymuje z matką żadnych kontaktów.

(dowód: zeznania S. Ś. – k. 134, zeznania powódki – k. 151v i k. 105-106)

Ojciec powódki, S. Ś. ma 45 lat, zatrudniony jest w zakładzie komunalnym w N. z wynagrodzeniem w wysokości 4200 zł netto miesięcznie. Dodatkowo podejmuje drobne prace dorywcze, jako konserwator w (...), za które to prace otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 176 zł miesięcznie.

Powódka zamieszkuje razem z ojcem, dorosłym bratem (który pracuje jedynie na ½ etatu i nie dokłada się do opłat za utrzymanie mieszkania) oraz z babcią ojczystą, która utrzymuje się z emerytury w wysokości około 1400 zł i która również nie dokłada się do kosztów utrzymania domu, ponieważ emerytura wystarcza jej jedynie na pokrycie kosztów jej leczenia i wyżywienia.

S. Ś. spłaca kredyt zaciągnięty na remont domu, którego rata wynosi 2800 zł miesięcznie, jest właścicielem 2 samochodów: P. (...) o wartości około 2000 zł i S. o wartości około 4000 zł. Ojciec powódki ma przepuklinę kręgosłupa, aktualnie nie przyjmuje żadnych leków.

(dowód: zeznania S. Ś. – k. 134)

Pozwana K. C. ma 50 lat, z zawodu jest pracownikiem socjalnym, w zawodzie pracowała przed zawarciem związku małżeńskiego. Pozwana aktualnie mieszka sama i sama ponosi koszty utrzymania domu, w którym zamieszkuje. Wcześniej mieszkała z ojcem i partnerem, którzy wspierali ją finansowo. Aktualnie ojciec pozwanej zamieszkuje ze swoją partnerką, a pozwana samodzielnie płaci za mieszkanie. W lipcu i sierpniu miała zaległości w opłatach za wodę, które zostały umorzone.

Pozwana w 2023 roku nie uzyskała żadnego stałego dochodu, zaś od 1 maja 2024 roku jest zatrudniona na podstawie umowy zlecenia, świadcząc usługi pokojowe w hotelu w N.. Dodatkowo utrzymuje się ze świadczeń z opieki społecznej m.in. w postaci zasiłków celowych i paczek żywnościowych. Zdarza się, że w ramach pomocy sąsiedzkiej otrzymuje jakiś posiłek. Pozwana leczy się psychiatrycznie od 2014 roku, początkowo z powodu zaburzeń adaptacyjnych, następnie zaburzeń depresyjnych. Wizyty odbywają się w ramach NFZ. K. C. przyjmuje na stałe leki. W okresie 6 - 9.11.2023 r. była hospitalizowana w Szpitalu (...) w L.. Po pobycie w szpitalu kontynuuje leczenie psychiatryczne oraz terapię psychologiczną, często obawia się wychodzić z domu. Dodatkowo pozwana leczy się z powodu cukrzycy insulinoniezależnej.

Pracodawca pozwanej posiada wiedzę o jej problemach zdrowotnych, w związku z czym pozwana zawsze pracuje pod nadzorem innej osoby. Zdarza się również, że z powodu stanu zdrowia pozwana nie pojawia się w pracy. W okresie od maja 2024 r. do sierpnia 2024 r. pozwana zarobiła średniomiesięcznie około 1087 zł brutto za około 40 godzin pracy miesięcznie. W w.w. okresie pozwana kilkukrotnie zgłaszała nieobecność w pracy z powodu problemów zdrowotnych, z czego wynikała wskazana liczba godzin wykonywania zlecenia.

Z uwagi na swój stan zdrowia pozwana w dniu 1 października 2024 roku złożyła wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

(dowód: zaświadczenie o wysokości dochodu podatnika w podatku dochodowym od osób fizycznych – k. 124, umowa zlecenie – k. 125, pismo z (...) w C. – k. 126, zaświadczenia lekarskie – k. 127-130, karta informacyjna – k. 132, zeznania pozwanej – k. 105v-106, 152, zeznania K. K. – k. 150v-151v, pismo od pracodawcy pozwanej – k. 167, wniosek w sprawie wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności k. 172-173, zaświadczenie lekarskie k. 174, historia choroby – k. 175-178)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dokumenty lub kopie dokumentów znajdujące się w aktach niniejszej sprawy oraz w dołączonych aktach III Nsm 496/22 i III RC 216/22 oraz zeznania stron postępowania, a także zeznania świadków: S. Ś. i K. K..

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku określonego w art. 96 k.r.o. troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka oraz o przygotowanie go należycie do pracy odpowiednio do jego uzdolnień. Obowiązek ten nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin, a w szczególności przez termin dojścia przez alimentowanego do pełnoletności. Dlatego, zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka przez okres, w którym nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Obowiązek alimentacyjny rodziców trwa więc do chwili osiągnięcia przez dziecko zdolności do samodzielnego utrzymywania się, co stanowi jedyne kryterium, od którego zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku.

Stosownie do treści art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych jest podwójnie uzależniony. Z jednej strony zależy on od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, zaś z drugiej strony od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu - odpowiedni do jego wieku i uzdolnień - prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Natomiast możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 roku, sygn. akt III CZP 91/87, OSNC 1988/4/42)

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy podkreślić, że W. Ś., mimo iż jest już pełnoletnia, nie jest jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać. Powódka nie posiada majątku i nie zdobyła jeszcze wykształcenia, które pozwoliłoby jej utrzymywać się samodzielnie. Po stronie każdego z rodziców powódki istnieje zatem obowiązek dalszego jej alimentowania.

Należy podkreślić, że aktualnie cały ciężar utrzymania powódki spoczywa na jej ojcu. Pozwana w toku niniejszego postępowania nie wykazała, że jest osobą niezdolną do pracy, wręcz przeciwnie wskazała, że od maja 2024 r. podejmuje zatrudnienie w ramach umowy zlecenia, świadcząc usługi pokojowe w hotelu w N. i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie średnio po 1087 zł miesięcznie. Ponadto we wcześniejszym okresie czasu pozwana deklarowała uzyskiwanie dochodów z tytułu prac dorywczych w kwocie po 900 zł miesięcznie (oświadczenie pozwanej o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania – k. 35 - 38, sprzeciw od wyroku zaocznego – k. 45 - 48).

W tej sytuacji nie ulega wątpliwości, że pozwana również powinna przyczyniać się do ponoszenia kosztów utrzymania swojej córki.

Sąd nie kwestionuje przy tym trudnej sytuacji materialnej i życiowej pozwanej, jednak zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem trudna sytuacja materialna rodziców nie zwalnia ich od obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci. Zmuszeni są oni dzielić się z dziećmi nawet bardzo niskimi dochodami, chyba że takiej możliwości są pozbawieni w ogóle, co w okolicznościach niniejszej sprawy nie ma miejsca. Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 9 czerwca 1976 r. (III CZP 46/75, OSNCP z 1976 r., z. 9, poz. 184) wskazał, że rodzice muszą podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami.

Należy podkreślić, że pełnomocnik pozwanej uznał powództwo do kwoty po 200 zł miesięcznie, jednak sama pozwana na rozprawie w dniu 29 lutego 2024 roku, wtedy, kiedy jeszcze nie pracowała na podstawie umowy zlecenia, a jedynie utrzymywała się z prac dorywczych, deklarowała, że może płacić na córkę kwotę po 300 zł (protokół – k. 105-106).

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że kwota 300 zł, jest minimalną kwotą, jaka może i powinna obciążać pozwaną z tytułu ciążącego na niej obowiązku alimentacyjnego wobec powódki. Sąd miał na uwadze problemy zdrowotne pozwanej, jednak brak jest podstaw do przyjęcia, by pozwana nie była w stanie podejmować żadnego zatrudnienia, a tym samym partycypować w kosztach utrzymania swojej córki ( tym bardziej zważywszy, że pozwana sama deklarowała uzyskiwanie z podejmowanych przez siebie prac dorywczych wynagrodzenia w kwocie po 900 zł miesięcznie, a od maja 2024 roku świadczy ona usługi pokojowe w hotelu w N., za co również otrzymuje stałe comiesięczne wynagrodzenie w kwocie średnio po 1087 zł).

Tym samym Sąd uznał, że pozwana ma możliwość partycypowania w kosztach utrzymania swojej córki w kwotach ustalonych przez sąd. Należy podkreślić, że kwoty te zostały ustalone na minimalnym poziomie, odpowiadającym aktualnym możliwościom zarobkowym pozwanej.

W razie zaś ustalenia jakiegoś stopnia niepełnosprawności, czy też niezdolności do pracy pozwanej, będzie mogła ona wnosić ewentualnie o zmianę wysokości ciążącego na niej obowiązku alimentacyjnego, przy uwzględnieniu oczywiście wysokości uzyskiwanych świadczeń, które mogą być jej w takim wypadku przyznane.

Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził od pozwanej K. C. na rzecz jej córki W. Ś. alimenty w wysokości po 300 zł miesięcznie, poczynając od dnia 8 marca 2023 roku (tj. od dnia wniesienia pozwu) do dnia 30 kwietnia 2024 roku (to jest do dnia poprzedzającego rozpoczęcie przez pozwaną pracy na podstawie umowy zlecenia w hotelu w N.), w którym to okresie pozwana deklarowała uzyskiwanie dochodu z tytułu prac dorywczych w wysokości po 900 zł miesięcznie i kiedy to deklarowała również, że może płacić na córkę po 300 zł oraz w kwocie po 400 zł miesięcznie poczynając od dnia 1 maja 2024 roku, mając na uwadze, że od tego dnia pozwana rozpoczęła już świadczenie usług w hotelu (...) i od tego czasu uzyskuje stały comiesięczny dochód wysokości średnio po 1087 zł.

Podkreślenia wymaga raz jeszcze, że tak zasądzone alimenty stanowią minimalną kwotę, jaką pozwana winna partycypować w kosztach utrzymania córki - tak ustalona kwota alimentów nie stanowi bowiem nawet połowy kosztów utrzymania powódki.

Mając powyższe na uwadze Sąd uchylił w całości wyrok zaoczny z dnia 19 kwietnia 2023 roku i orzekł jak w punkcie II wyroku, tj. zasądził alimenty od pozwanej K. C. na rzecz jej pełnoletniej córki W. Ś., w kwocie po 300 złotych miesięcznie poczynając od dnia 8 marca 2023 roku do dnia 30 kwietnia 2024 roku oraz w kwocie po 400 złotych miesięcznie poczynając od dnia 1 maja 2024 roku, uznając, że kwota 600 zł ustalona wyrokiem zaocznym była zbyt wygórowana, a ustalona była wówczas bez uwzględnienia wszystkich okoliczności, które ujawnione zostały w toku postępowania dowodowego.

W pozostałej części powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Sąd umorzył postępowanie w części dotyczącej żądania pozwu ponad kwotę 600 zł, z uwagi na ograniczenie powództwa przez powódkę właśnie do kwoty 600 zł.

Wyrokowi w punkcie II Sąd nadał rygor natychmiastowej wykonalności w oparciu o treść art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.

Mając zaś na uwadze częściowe tylko uwzględnienie żądań powódki i uwzględnienie roszczenia niewiele ponad kwotę uznaną przez pozwaną, jak również mając na uwadze sytuację materialną pozwanej, Sąd postanowił koszty procesu między stronami wzajemnie znieść i nie obciążać pozwanej kosztami sądowymi i przejąć je na rachunek Skarbu Państwa.

Orzekając w punkcie VII. wyroku, Sąd miał na uwadze okoliczność, że pozwana K. C. była reprezentowana przez adw. A. P. – ustanowioną z urzędu, która wnosiła o zasądzenie kosztów z tytułu udzielenia pozwanej pomocy prawnej z urzędu, oświadczając, że opłaty takie nie zostały uiszczone ani w całości, ani w części.

Ustalając wysokość wynagrodzenia pełnomocnika ustanowionego z urzędu Sąd zastosował § 10 ust 1 pkt 9 oraz § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2024 r., poz. 763). Ustalona w oparciu o wyżej powołane przepisy kwota wynagrodzenia adwokata będącego pełnomocnikiem ustanowionym z urzędu wyniosła więc 240 zł, a przy uwzględnieniu kwoty podatku VAT wyniosła w sumie 295,20 zł.